namus

is. <ər.>

1. İnsanın öz şəxsi və ictimai davranışını təyin edən mənəvi və əxlaqi prinsiplərin məcmusu; şərəf, qeyrət, heysiyyət. <İmamverdi:> Bəy, namus bir bəyzadələrdə deyil, kasıb-küsubun da özünə görə namusu var və namusum da məni qeyzlənməyə vadar eləyir. Ə. H.. <Nazlı:> Maral! Maral!. . Həyat beşgünlükdür, fəqət namus. . . Namus əbədidir. H. C.. <Babası Fatmaya:> Sənin namusun olsa, mənim qapıma gəlməzsən, itil gözümün qabağından, çəngi! Ç.. Namusdan salmaq – ləkələmək, abırdan salmaq, biabır etmək, rüsvay etmək. Namusuna qısılmaq – abır gözləmək, öz heysiyyətini, şərəfini gözləmək. Namusuna toxunmaq – bax qeyrətinə toxunmaq («qeyrət»də). <Mərcan bəy:> Buraxın, məni tutmayın, bu saat mən bu kişini qanına bələşdirim, bu mənim namusuma toxunan işdir. Ü. H.. Namusunu satmaq – özünü rüsvay etmək, abırdan salmaq, öz heysiyyət və şərəfini atmaq. <Səttar xan:> Namərd sən özünsən, sən həm bacının, həm də vətənin namusunu satmaq istəyirsən. M. S. O.. <Gülnaz> qaravaş kimi işləyir, amma namusunu satmağa razı olmur. M. İ.. // Bəkarət, ismət, təmizlik.

2. Namusla şəklində zərf – 1) şərəflə, şərəf və heysiyyətini gözləyərək. Namusla yaşamaq. – Mən deyirəm; Bu namusla yaşayanlar bəxtiyardır. S. V.. Namusla sürmüşəm öz dövranımı; Verərəm haqq üçün şirin canımı. M. Rahim; 2) çox yaxşı, yüksək səviyyədə, əla surətdə. Namusla işləmək. Öz vəzifəsini namusla və vaxtında yerinə yetirmək.